Het emissiehandelssysteem is een van de belangrijkste Europese instrumenten om gezamenlijk de CO2-uitstoot omlaag te krijgen. Het is een marktinstrument waar álle EU-landen aan deelnemen. Maar het systeem werkt niet goed.
Het aanbod van het aantal CO2-rechten is al jaren te groot, met als gevolg dat de prijs van CO2-rechten te laag is om bedrijven te stimuleren om klimaatvriendelijk te innoveren. Dit komt doordat er in de introductieperiode te veel gratis rechten zijn uitgedeeld en er vervolgens tijdens de economische crisis nog minder vraag kwam naar CO2 rechten dan was berekend. Zo onstond er een overschot van CO2 rechten in de markt.
Sinds 2019 is het Markt Stabiliteits Reserve actief om langzaam het overschot aan CO2-rechten uit de markt te halen. Met deze stap probeert de EU het systeem weer op de rails te krijgen, en je ziet dit ook terug in de prijsstijging van de laatste 2 jaar. Helaas kunnen CO2-rechten bij toenemende schaarste vanuit dit fonds weer op de markt worden toegelaten.
In juli 2021 lanceerde de Europese Commissie het Fit For 55 pakket, met daarin voorstellen om het ETS grondig aan te pakken. Dit voorstel bevat een aantal verbeteringen, zoals een sneller dalende hoeveelheid rechten die jaarlijks in omloop worden gebracht. Maar het voorstel is nog niet goed genoeg. Zo worden er nog veel te lang gratis rechten uitgedeeld aan de industrie (tot 2035) en is het niet ambiteus genoeg om de opwarming van de aarde binnen de 1,5 graden te houden.
Druk vanuit burgers blijft daarom nodig, om te zorgen dat de goede elementen van het voorstel behouden blijven de slechte elementen aangepast worden. Zeker gezien de sterke lobby vanuit de vervuilende industrie is het belangrijk om een tegengeluid te kunnen laten horen.